بشر (مفردات‌نهج‌البلاغه)بَشَر (به فتح باء و شین) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای انسان می‌باشد که حضرت علی (علیه‌السلام) در موارد گوناگونی از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیبَشَر (به فتح باء و شین) به معنای انسان آمده است. چنان‌که در مجمع البیان آمده است: بشره به معنی ظاهر پوست است. انسان را از آن جهت بشر گویند که پوستش ظاهر و مانند: حیوانات از پشم و مو و کرک پوشیده نیست. واژه‌ی «مباشرت» به معنی آمیزش و افت و خیزمی‌باشد که در اصل به معنی رسیدن و مواجه شدن دو بشره (پوست بدن) به همدیگر است. واژه‌های «بشارت و بشری»: یعنی خبر مسرّت‌بخش که اثر آن در بشره و پوست صورت آشکار می‌شود. «بُشر»: (بر وزن قُفل) به معنی شادی از است. «تبشیر»: مُبشِّر و بَشیر از همان معنی می‌آید. «تباشیر» به معنی بشارت و نیز اوائل صبح را گویند که بشارت صبح را می‌دهد. ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) در بیانی که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) نسبت به ایشان فرموده است، می‌فرماید: «ابشر فانّ الشهادة من ورائک.» همچنین در جای دیگری فرموده است: «و ما یبلّغ عن الله بعد رسل السماء الا البشر؛ از طرف خدا پیام را بعد از فرشتگان فقط بشر (رسولان) می‌رساند.» در خصوص شادی مؤمنین می‌فرماید: «المؤمن بشره فی وجهه و حزنه فی قلبه؛ مؤمن شادی او در چهره و غصه‌اش در قلبش می‌باشد.» در بیانی دیگر نسبت به عبادت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) می‌فرماید: «و کان رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) نصبا بالصلوة بعد التّبشیر له بالجنة؛ رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) با آن‌که مژده بهشت به او داده شده بود، خود را در نماز خواندن به رنج می‌انداخت.» همچنین در عجله ورزیدن نسبت به رسیدن به چیزی می‌فرماید: «فکم من مستعجل بما ان ادرکه ودّ انّه لم یدرکه و ما اقرب الیوم من تباشیر غد؛ ای بسا عجله کننده به چیزی که اگر به آن رسد دوست دارد که ای‌کاش به آن نرسیده بود، امروز بسیار نزدیک است از اوائل فردا.» ۳ - تعدادکاربرداین واژه با مشتقّاتش بیست و دو بار در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بَشر»، ص۱۳۵-۱۳۶. رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
|